آدم‌های خودت را پیدا کن و حلقه امن خودت را بساز. این یک توصیه کلی نیست، بلکه پژوهشگران از جمله گردانندگان پلت‌فرم «سلامت روان آمریکا» (Mental Health America) تایید کرده‌اند که ارتباط با دیگران و وقت گذراندن با کسانی که دوست‌شان دارید و به آنها اعتماد دارید از میزان استرس شما کم و به بهبود خلق و خویتان کمک می‌کند. حلقه امن (به انگلیسی: safe circle) جایی است که در آن مراقبت و حمایت از یکدیگر وجود دارد و ساختن چنین اجتماعی نه صرفا یک فعالیت اوقات فراغت که فعالیتی ضروری از سر عشق به خود و دیگران است. ایجاد و حفظ حلقه امن برای سلامت روان خصوصا در شرایط ناگوار شخصی یا اجتماعی و سیاسی ضروری است.
خوب است که اگر حلقه‌ای برای گفتگو و به اشتراک گذاشتن نگرانی‌ها و بالا پایین‌های خود ندارید، به یاد داشته باشید که نداشتن حلقه امن، سلامت فرد را به خطر می اندازد. نداشتن حلقه امن، سیستم عصبی فرد را در حالت بی قراری دائمی نگه می‌دارد و باعث فروپاشی ذهنی می شود.
در عین حال، تحقیقات دانشگاه کوئینزلند، نشان داده است که اجتماع‌سازی و حس داشتن «اجتماعی از آن خود» حسی کلیدی برای بهبود سلامت روان مردم به ویژه در مناطق کم‌تر برخوردار اجتماعی-اقتصادی است. اجتماع‌سازی (به انگلیسی: Community building)، فعالیت‌هایی است که در راستای ایجاد یا توسعه و تقویت اجتماع در میان گروهی از افراد در یک منطقه (مانند یک محله) یا در یک گروه با علاقه‌های مشترک یا یک جنبش یا سازمان صورت می‌گیرد. اگرچه اجتماع‌سازی و ساختن حلقه امن از نظر مقیاس و صمیمیت، روش و اهداف متفاوت است، برای مثال حلقه امن در مقیاس کوچک، بسیار صمیمی، متمرکز بر روابط فردی و همراه با اعتماد اتفاق می‌افتد، و اجتماع‌سازی در مقیاس بزرگ‌تر، فراگیرتر، متمرکز بر اهداف جمعی و هویت گروهی اتفاق می‌افتد، هدف ایجاد یک حلقه امن و اجتماع‌سازی، هر دو، ایجاد محیط‌های حمایتی است. و با این‌که ایجاد حلقه امن، بر روابط صمیمی و مبتنی بر اعتماد بین چند فرد متمرکز است و اجتماع‌سازی بر تقویت حس تعلق و همکاری در یک گروه بزرگ‌تر تمرکز دارد، هر دو به سلامت روان افراد خصوصا کنشگرانی که در شرایط پرخطر و سخت فعالیت دارند، کمک می‌کنند.
نقش حلقه‌های امن در اجتماع‌سازی
ایجاد حلقه‌های امن می‌تواند به طور قابل توجهی به اجتماع‌سازی کمک کند. شیوه‌هایی که حلقه‌های امن اجتماع‌سازی را تقویت می‌کنند شامل موارد زیر است:
گام های عملی برای ایجاد حلقه‌های امن
۱- دوستان خودتان را بشناسید و ارتباط خودتان را با آنها در طول زمان حتی با فرستادن پیامکی کوچک حفظ کنید. حلقه‌ای از دوستان خود بسازید که می‌توانید از احساسات و مسایل خود آنها را باخبر کنید و تلاش کنید فقط به اشتراک‌گذارنده نباشید بلکه آمادگی شنیدن چالش‌ها، استرس‌ها و مسایل آنها را داشته باشید و این آمادگی را به نمایش بگذارید: حالا نوبت توست که بگویی چه خبر!
2- حلقه امن ثانویه بسازید. حلقه امن دوم، شامل آشنایان، همسایگان و کسانی می‌شود که در حلقه خصوصی دوستان شما نیستند. این حلقه امن از ما در مواقع اضطراری پشتیبانی می‌کند و حتی شبکه‌های ارتباطی خود را برای کمک به ما پیشنهاد می‌دهد. از مهربانی‌های کوچک با آشنایان و همسایگان و روابط دو طرفه کمک و حمایت با آنها برای ایجاد و حفظ حلقه امن دوم یاری بگیرید.
۳- روی زندگی خانوادگی‌تان سرمایه گذاری کنید. با اعضای خانواده‌تان گفتگوهای طولانی انجام دهید. تماس‌های روزانه و گوش دادن به اخبار پیش پاافتاده یکدیگر به اندازه دورهمی‌های پر زرق و برق مهم هستند. با اعضا خانواده‌تان با بخشندگی رفتار کنید و تنها گیرنده یا استفاده‌کننده زمان و منابع خانواده نباشید.
۴- در محیط فعالیت‌تان چه فعالیت حرفه‌ای و چه فعالیت‌های مدنی مثل یک عنکبوت «تار» بسازید. این تار همان‌طور که عنکبوت را در حین سقوط نگه می‌دارد از شما هم در شرایط دشوار حفاظت می‌کند. در محل کار و در دیدار با کنشگران، فقط مکالمات مبتنی بر دستور جلسه و کار نداشته باشید و فقط زمانی که به چیزی نیاز دارید به سراغ دیگران نروید. موضوعات مختلفی برای تماس پیدا کنید و «تار عنکبوت» خود را بسازید. بهتر است با طرز فکر «قربانی» با دیگران روبه‌رو نشوید و با روحیه راه‌حل‌گرایی به این تار نزدیک شوید.
۵- حداقل سه پیشکسوت و الگو داشته باشید. این افراد ممکن است افرادی متعلق به سازمان یا گروه کنشگری شما یا خارج از آن باشند. ممکن است رهبران یک صنعت یا جنبش اجتماعی باشند. تلاش کنید برای مشاوره گرفتن از آنها صریحا به آنها پیام دهید و از آنها بخواهید که درها را برای شما باز کنند. در گفتگو با آنها فقط مشکلات را به اشتراک نگذارید بلکه گزینه‌ها و راه‌حل‌هایی را در ذهن داشته باشید که بتوانید با آنها در میان بگذارید و از آنها همفکری بگیرید.
۶- قبیله‌ای برای خودتان پیدا کنید. تعلق به یک قبیله یکی از نیازهای اولیه انسان است. امروزه قبایل شبکه هایی از افراد همفکر یا افرادی با ارزش‌های مشترک هستند. آنها ممکن است به علایق، پروژه‌‌ها و شیوه زندگی خاصی متعهد باشند. عضویت در چند قبیله معنادار، انرژی را به زندگی شما بازمی‌گرداند.
گام‌های عملی برای ادغام حلقه‌های امن در اجتماع‌سازی
اجتماع‌سازی، عامل رشد سلامت روان در محله‌های مختلف شهری
پروفسور الکس هاسلم از دانشکده روانشناسی دانشگاه کوئینزلند و عضوی از یک تیم تحقیقاتی است که تأثیر عوامل اجتماعی بر وضعیت سلامت روان افراد را مدل‌سازی کرده‌اند و یک پیوند قوی اما پیچیده بین محل زندگی افراد و سلامت روان آنها شناسایی کرده‌اند. او می‌گوید: «ما دریافتیم افرادی که در مناطق محروم زندگی می‌کنند، نسبت به افرادی که در محله‌های دارای مزیت با منابع فراوان هستند، سلامت روانی بدتری دارند. اما تنها دسترسی داشتن یا نداشتن دسترسی به منابع نیست که مهم است. بلکه ما دریافتیم که افراد وقتی احساس می‌کنند عضوی از یک اجتماع هستند، تاب‌آوری بیش‌تری دارند، که می‌تواند از افسردگی جلوگیری کند و استرس و اضطراب را کاهش دهد.»
پروفسور هاسلم می‌گوید که تحقیق آنها نشان داد که ابتکاراتی که برای بهبود سلامت و رفاه طراحی شده‌اند، زمانی که به هویت‌سازی محلهای افراد کمک می‌کنند مؤثرتر هستند. به گفته او، ایجاد هویت مشترک بر مبنای محله‌ی محل زندگی و اجتماع‌سازی بر این اساس، به افزایش مشارکت اجتماعی افراد و فعالیت‌های داوطلبانه کمک می‌کند و این موضوع احتمال همکاری آنها با هم را به روش‌هایی که از سلامت روان‌شان حمایت کند افزایش می‌دهد. به گفته پروفسور هاسلم، هویت اجتماعی مشترک، کلید درک و بهبود سلامت روان مردم در محله‌ها است، و تمرکز تلاش‌‌ها برای اتحاد و التیام جوامع از هم گسیخته باید بر این موضوع باشد.
سخن آخر
بسیاری از ما به طور متناوب بین دوگانه مراقبت از خود و مراقبت از دیگران سرگردانیم، اما در واقعیت، این دو به شدت در هم تنیده‌اند. تحقیقات جسیکا کلچکا، کنشگر عدالت اقلیمی و متخصص علوم اجتماعی در بریتانیا، با فعالان آب و هوا نشان داده است که کسانی که از غم و اندوه محیطی و سایر مشکلات سلامت روان رنج می‌برند، پس از شروع تعامل با یک گروه و اجتماع، روند غلبه‌شان بر ناامیدی و پرورش امید آغاز می‌شود. گروه یا اجتماع می‌تواند یک کمپین محلی، حلقه‌های غم و اندوه یا حتی یک اجتماع آنلاین باشد. موضوع این است که به اشتراک گذاشتن تجربیات، برای پرورش تاب‌آوری و توسعه استراتژی‌های مقابله بسیار مهم است.
